Binbir Gece Masalları’nın izinden giderek masal coğrafyasını dolaşmış, masallar üzerine birçok kitabı bulunan Özcan Yüksek ile Sinbad’ın yolculuğunu ve masalların gerçekte bize neler anlattıklarını konuştuk.
Röportaj: Yazgülü Yüksek – Fotoğraflar: Özcan Yüksek
İnsanlar onu masallarla biliyor. Zamanın hızla aktığı, masallara yer olmayan bir çağda Özcan Yüksek hem yazdığı kitaplarla hem yaptığı söyleşilerle bize masalların sırlarını anlatarak onların önemini hatırlatıyor. Magma dergisi Genel Yayın Yönetmeni, Özcan Yüksek. Bir coğrafya dergisinin; dağların, denizlerin, ovaların, limanların dergisinin editörü… Ondan önce Atlas dergisinin kurucusu olarak biliniyor. Masallarla ilgilenmeye de Atlas’ta başlamış. Onu bir masal anlatıcısı yapan süreci şu sözlerle anlatıyor: “Dünya bizim konumuz olduğu için pek çok meslek grubuna göre bazı şeyleri daha önceden görüyoruz. Gezegenin ve içinde Anadolu’nun da olduğu coğrafyaların doğasının yok olması beni kaygılandırmaya başlamıştı ve bu kaygımla birlikte büyük bir kaygısızlığı da fark ediyordum. Hatta hâlâ daha gazetelerde, bırakın birinci sayfayı, içeride küçük bir haber bile olmuyor. Gezegen yok oluyor bundan daha önemli bir haber olabilir mi? Gezegen yaşam anlamında yok olduğunda haber bile yazamayacaksın. Şimdiki zamanla geçmiş zaman arasında nasıl bir fark var ki insanlar bundan kaygılanmıyor diye düşünürken geçmiş öğretilerle ilgilenmeye başladım. Bunların başında da masallar geliyor. Masalları fark ettiğimde aslında bir sürü konuda bizi uyardığını gördüm. Masalların çok üst bilgi, felsefe seviyesinde önemli bir öğreti olduğunu insanlara anlatmak için çeşitli söyleşiler yazmaya başladım.”
DÜNYAYI MASALLAR KURTARACAK
“Masal yazılamayan bir şeydir, o yüzden en demokratik ve en özgür olandır” diyor Özcan Yüksek. Masalları şöyle tanımlıyor: “Birinin yazmadığı, birine ait olmayan, insanlığın geçmiş zamanlarından özümseyerek oluşturduğu hikâyelerle aktardığı, insanlara neyin kötü neyin iyi olduğunu anlatan, sonra da her zaman iyilerin kazandığı ve eğer iyiler kazanmazsa herkesin kaybettiği –gezegen dahil- bir öğreti biçimi.” Ve ekliyor: “Dünyayı masallar kurtaracak. İçindeki sırları fark ettiğinde dinleyici ya da okur, o masalın bize yaptığı uyarıları anlıyor. Masal, ne yapmak gerektiğini bize anlatıyor ve eğer bunu anlayan çoksa, iyiler çok oluyor.”
En çok da Binbir Gece Masalları’ndan etkileniyor Özcan Yüksek. Hem içerik hem biçim bakımından insanlığın en yaratıcı eserleri olarak nitelendiriyor. Öyle ki Binbir Gece Masalları’nın izinden masal coğrafyasını dolaşmış. Bir denizcinin ya da pilotun elinde nasıl haritalar varsa masalların da bir haritası olduğunu söylüyor çünkü çok az masalda yer isimleri belirtiliyor. Binbir Gece Masalları’nda mesela ilk masal, Semerkant’ta Buhara’da başlıyor, bugünkü Özbekistan. Daha sonra masallardaki ipuçlarından da yararlanarak bir harita oluşturmuş Özcan Yüksek. İşte bu harita aynı zamanda Sinbad’ın yolculuğunu anlatıyor bize.
Özcan Yüksek ile Binbir Gece Masalları’nın izinde Sinbad’ı konuştuğumuz röportajımızın devamını Haziran 2019 sayımızda okuyabilirsiniz.
