Yabancı bayraklı teknelerin Türk bayrağına geçiş uygulaması 8 Ocak 2024 tarihinde sonlandırıldı. ÖTV’nin sıfırlanması ve KDV’nin yüzde 1’e düşürülmesiyle cazip hale getirilen “geçiş” süreci 3 Mart 2017‘de başlamıştı.
Yazı: Betül Usta
Yabancı bayraklı teknelerin Türk bayrağına geçişiyle ilgili alınan yeni karar sektörden farklı tepkilerle karşılandı. Hatta biraz kafa karışıklığı yaşandı. Biz de durumu netleştirmek adına sektörün önde gelen isimlerine bu kararı nasıl değerlendirdiklerini, artılarını-eksilerini, amatör denizciliği nasıl etkileyebileceğini sorduk.
“Güncelliğini kaybetmişti”
Bilge Hergüner – Tezmarin Genel Müdürü: “Bugüne kadar bu geçiş şartını sağlayan tekneler başvurularını yapmıştı ve geçiş işlemleri gerçekleşmişti. Aslında güncelliğini kaybetmiş bir uygulama olduğunu söyleyebiliriz. 2017’deki tebliğ doğrultusunda çok sayıda başvuru yapıldığı ve Türk bayrağına geçişin sağlandığını biliyoruz. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın bu uygulamayı kaldırmasının günümüzde olumlu veya olumsuz bir etki yapması beklenmiyor.
2017’de bu uygulama çok pozitif etki yarattı ve Türk bayrağına çok fazla tekne geçti. Bu çok olumlu bir karardı ve etkili oldu. Türk denizciliğinin ilerlemesi için alınan her kararın destekçisiyiz. Türk bayraklı teknelerin denizlerimizde çoğalması ve de yabancı sularda fazlaca görülmesi harika bir şey.”
“Yabancı bayrak tercih edilecektir”
Murat Soydaş – Karina Marine Group Genel Müdürü: “Bu uygulama 2017 yılı ve öncesinden bu yana teknesini yabancı bayrakla kullananlara verilen Türk bayrağına geçiş hakkını kaldırıyor. En az yedi yıldır hakkı olduğu halde bu geçişi yapmayanların bundan sonra yapamayacak olması sanırım kendileri açısından büyük bir sorun teşkil etmez. Kaldı ki, birçok tekne bu geçişi yaptı. Sınırlı sayıda tekneden bahsediyoruz diye düşünüyorum ama rakam tahminim yok.
KDV’nin yüzde 1’den yüzde 20’ye çıkarılması nedeniyle, yeni uygulamayı yanlış anlamadıysam geçiş yapacak olanların önüne ekstra bir KDV maliyeti getirilmişti. Tekne sahiplerinin bu yüksek oranda KDV ödemeyi düşünmeyeceğini tahmin ederim. Geçmeyi düşünenlerden alınacak verginin önünü kapatmak neden devletin işine gelir, bunu anlamak mümkün değil.
Yeni tekne alacak deniz severlerin bundan sonra yabancı bayrak kullanmayı tercih edeceğini düşünüyorum ve zaten yüzde 20 KDV çıktığından bu yana sattığımız teknelerde yabancı bayrak takıldı. Uygulamalar yabancı bayraklı teknelerin Türk sularında serbest dolaşımına engel olmadığı sürece bayrak tercihi yabancı yönünde devam edecektir.”
“Türk bayrağı cazibesini kaybetti”
Murat Bekiroğlu – Trio Deniz Yönetim Kurulu Başkanı: “Türk bayrağına geçiş için zaten 2017 yılı sınırı konulmuştu. 2017 yılından sonra yabancı teknelerin, diğer ülke bayraklarından Türk bayrağına geçişi 2017 öncesindeki şartlarla gerçekleştirilemiyordu. Dolayısıyla yeni bir gelişme olarak değerlendirilemeyeceği için zaten uygulamada alışılmış bir durumdu.
Tekne sahipleri, 2017’den beridir bayraklarına teknelerini satın alırken karar veriyorlar. Pratikte şu anda bir etkisi yok. Ancak, uygulamanın geçerli olduğu dönem boyunca olumlu etkileri oldu elbette ki. Burada asıl mesele, KDV oranının yüzde 1’den önce yüzde 18 ve ardından da yüzde 20’ye çıkarılmış olması. Vergi oranından ötürü Türk bayrağı zaten cazibesini kaybetmiş durumda. Diğer bayraklarla kıyaslandığında eskisi gibi çekici olmaktan uzak. Dolayısıyla amatör denizciliği etkileyen unsur, uygulamada bayrak konusundan ziyade vergilerin dramatik bir sıçrama yapmış olması.”
“Asıl problem marina ücretleri”
Rupen Meyhanecioğlu – Deniz Yatçılık CEO: “Uygulama 2017 yılında başladı ve geçmek isteyenler de altı yılda geçtiler. Zaten bu karar çıktıktan sonra, yabancı bayraklı tekne alanlar Türk bayrağına geçemiyorlardı. 2017’den önce yabancı bayrak alan tekneler, yüzde 1 KDV ile Türk bayrağına geçebiliyordu. Uygulama bir aftı ve o af kalktı. Herkes de yararlandı. Eski ve kimsenin kullanmadığı bir uygulamanın kaldırılması bir sorun değil, olmayan bir probleme odaklanmamalıyız.
Bence amatör denizliğin önündeki asıl sorun, marina bağlama ücretlerinin çok yükselmesi. Zaten yeteri kadar marina yok. Amatör denizciler asıl bundan kötü etkileniyor. Deniz keyfi yapmak için, ufak bir tekne almış birisi, marina ücretleri yüzünden denizden mahrum kalıyor.”
