Marmaris’te mavi turlar yapan gencecik bir kadın kaptan Merve Aybedis. Hayatının odağına denizi koyan Aybedis ile kaptan olma yolculuğunu, deniz sevgisini, guletleri konuştuk.
RÖPORTAJ: Betül Usta
Merve Aybedis, 27 yaşında gencecik bir kadın kaptan. Çocukluğunda içine işleyen deniz sevgisini hayatının odağına koymayı tercih etmiş ve bu uğurda çok çalışmış. 10 yıldır denizcilik yapan Aybedis, şu anda Marmaris’te gulet kaptanlığı yapıyor.
Üç çocuklu bir ailenin en büyük çocuğu olan Merve Kaptan, deniz hakkında bildiği her şeyi ailesinden öğrenmiş. Babası o küçükken bir gulet almış ve hâlâ işletmesini yapıyor. Doğma büyüme Aydınlı olan Aybedis, “Eğer gerçek bir kaptan olmak istiyorsanız, teknenin her şeyini bilmeniz gerekir” diyor. İlk yıllarında ailesiyle çalışan Aybedis, geçen yıl kendisini daha farklı alanlarda geliştirmesi gerektiğini düşünerek başka bir teknede çalışmaya başlamış. Genç kaptan ayrıca deneyimlerini instagram hesabı (merveaybedis) üzerinden paylaşarak bu konuda merakı olanlara, kaptan olmak isteyenlere işin mutfağından hazırladığı videolarla yol göstermeye çalışıyor.
Deniz sevginiz nereden geliyor?
Denizle ilk tanıştığımda 12 yaşlarındaydım. Sakar geçidinden Gökova körfezine doğru aşağıya inerken o denizi ilk gördüğünüz an var ya, işte tam o an, “Benim hayatımın geri kalanı burada geçmeli.” demiştim. Sanki ruhumun bir diğer parçasını denizde bulmuştum. Çok kısa bir yaz tatiliydi fakat aradan 15 yıl geçmesine rağmen o tatilin her zerresini hatırlıyorum.
Kaptan olma hikâyeniz nasıl başladı?
Denizle karşılaştığım dönemde daha kendi kararlarımı verebilecek bilinçte bir birey olmadığım için, hayatımı denizde geçirme kararını yıllarca erteledim. O tatilin sonunda babama ben de kaptan olmak istiyorum dediğimi hatırlıyorum. Babamın cevabı ise “Ailede yeterince kaptan var, hem kadınlar kaptanlık yapmaz” olmuştu. Bu fikri de yıllarca değişmedi. Ben de bu sohbetin üzerine çevremdeki insanları hep memnun etmek için saygı duyabileceklerine inandığım meslekler yapmaya çalıştım. Lisede güzellik uzmanlığı, bir dönem hemşirelik yaptım ve son olarak üniversiteden sosyal hizmetler uzmanı olarak mezun oldum. Sürekli bir arayış içerisindeydim. Bu arada yazları babam ve amcamın ortak olarak işlettikleri teknede de yardım etmek için çalışıyordum.
Üniversiteyi bitirdiğim senenin yazında staj yaparken, niye bir yandan da denizcilik yapmıyorum diye sordum kendime. Malum üniversiteden mezun olup iş bulamayıp kendi işini yapamayan binlerce insan var. En azından bir süre işsiz kalırsam ailemle çalışırım diye düşündüm. Ani bir kararla gemici belgemi aldım. Serüvenim böyle başlamıştı ve ben farkında bile olmadan resmen bir denizci oldum.
Kaptan olma kararınızın ardından neler yaptınız?
Üç yaz boyunca kendi teknemizde ailemle birlikte sigortalı olarak gemicilik yaptım. Ama teknede sadece gemicilik yapmıyordum, servis, temizlik ve rehberlik de yaptım. Bu sayede İngilizce başta olmak üzere Almanca ve Rusça da öğrenebilme şansım oldu. Geçen yıl bazı arkadaşlarla tanıştım ve beni transfer yaptıkları tekneye davet ettiler. Böylece bu deneyimi de edindim. İlk yıllarımda ailemle çalışsam da geçen yıl artık kendimi daha farklı anlarda geliştirmem gerektiğini düşündüm ve bu yıl başka bir teknede çalışmaya başladım.
İyi bir kaptan olmak için kendinizi nasıl geliştiriyorsunuz?
Her fırsat bulduğumda eğitim alıyorum. Şu an 149 groston yat kaptanı belgesine sahibim. Bu belgeyle kendimi kesinlikle yeterli bulmuyorum. Bu sadece bir başlangıç. Gelecek yıl 499gt yat kaptanlığı ve sonrasında sınırsız belgesini de almak istiyorum. Bu da gelecekteki hedeflerimden. Gemicilik yaptığım dönemde usta gemici belgemi de alma imkânım oldu. Onlarla birlikte ADB ve KMT belgelerimi de aldım. Geçen kış Neslihan Karayel hocamdan kısa bir dönem yelken eğitimi aldım. Kışları da fırsat buldukça yelkenci yönümü geliştirmeye çalışıyorum. Tersane de son dönemde sıklıkla kendimi geliştirmek için odaklandığım noktalardan. Çünkü maddi anlamda tersane işlerini ustalara yaptırdığınızda çok uçuk fiyatlar ödüyorsunuz. İşçilik çok pahalı. Biraz ustalara yükleneceğim ama çoğu zaman istediğiniz titizlikte çalışmıyorlar. Zamanında işlerini teslim etmiyorlar ve sizi zor durumda bırakıyorlar. Bu yüzden biraz mecburiyetten biraz da bu işi terapi olarak gördüğümden tersanede vakit geçiriyorum.
Gulette çalışmanın avantajları ve dezavantajları neler?
Şimdi gulette çalışmış arkadaşlar, bu kız çok haklı diyecekler eminim. Ahşap teknenin bir ruhu olduğuna inanıyorum. Aynı zamanda da bir dili. Onunla konuşmayı bilmezsen ve inatlaşırsan seni yarı yolda bırakır, ne olduğunu bile anlamazsın. Ahşap tekneye bir bebeğe bakar gibi bakıp ilgi göstermezsen onu kaybedersin. Ahşap teknenin yaşı olmaz. Eğer gerekli bakımı sağlarsan yıllarca kullanırsın. Her yıl karaya çekip bakımlarını yapmak en zor işlerden biri. Benim çalıştığım gibi küçük ve eski teknelerde arıza sorunu çok oluyor. Eğer biraz olsun bunlardan anlamazsam ahşap tekne ve guletler kabustan başka hiçbir şey değil. Benden söylemesi.
Ne yazık ki deniz hâlâ erkek egemen bir alan olarak görülüyor. Kadın olarak karşılaştığınız zorluklar oldu mu?
Kadın olarak denizde yaşanan en büyük problemlerden biri, kadınların hâlâ bir cinsel obje olarak görülmesi. Ben tatsız bir olay yaşamadım ama gemici ya da hostes olarak çalışan arkadaşlarımdan yaşayanlar maalesef var. Bu sadece denizin değil toplumun bir sorunu. Ben kadın kaptan olarak çok güzel geri dönüşler de alıyorum. Marmaris limanında birçok erkek denizci arkdaşım takdir ediyor beni. Bazı rüzgârlı havalarda tekneyi yanaştırmak hakikaten zor oluyor. Böyle durumlarda buradaki denizci ağabeylerim ve kardeşlerimden çok güzel yardımlar görüyorum. Tekneye gelen misafirlerde ilk başta bir şaşkınlık oluyor ancak tur sonunda memnun ayrılmaları bu işin en güzel tarafı benim için.
Sezon nasıl geçiyor?
Beklediğimden keyifli geçiyor çünkü benim için önemli olan kendime bir şeyler
katabilmek. Bu sezon kendime çok şey kattığım bir sezon.
Gelecek için hayalleriniz neler? Kendinizi kaptan olarak nerede görmek istiyorsunuz?
Yaptığım işi en iyi şekilde yapmak için çalışıyorum. Kendimi bundan çok kısa bir süre sonra bir megayatta kaptan olarak göreceğimi biliyorum. Tekne transferi yapmak gibi hedeflerim var, geçen yıl yaptım da. Bunu daha sık yapmak bana keyif verir. Yarış konusunda da bu yıl Bodrum Cup’a katılmayı planlıyorum. Katılacağım tekne ve organizasyon hazır.
Denizci olmak isteyenlere önerileriniz var mı?
İnsanların hayallerini gerçekleştirmesi gerektiğine inanıyorum. Ama bunun için onlara hayal değil hedef olarak bakmalılar. Önce ne istediğinizden emin olun ve öyle harekete geçin. Çünkü hayat sevdiğimiz şeylerin peşinden koşarken güzel.
Hangi rotalarda turlar yapıyorsunuz? En çok sevdiğiniz koylar hangileri?
Genelde Göcek ve Bozburun güzergâhı turları yapıyoruz. Göcek’in mükemmel koyları var, çok seviyorum fakat çok kalabalık olduğu için sıklıkla tercih ettiğim koylardan değiller. Denizde sakinlik benim için ön planda. En sevdiğim koylar ise Çiftlik ve Gebe Kilise koyu. Özellikle fırsatınız olursa, orada bir sabaha uyanmak çok huzur verecektir. Kesinlikle tavsiye ederim.
