Küresel ısınma uzun zamandır konuşuluyor ancak son yıllarda “gerçek” etkilerini görmeye başladık. Yaz ortasında yağan dolu, birden çıkan hortum, değişen mevsim sıcaklıkları… Kendisi de bir yelkenci olan İklim Değişikliği ve Çevre Politikaları Uzmanı Gamze Çelikyılmaz küresel ısınmayı anlatıyor.
Çocukluğunuzda yaşadığınız mevsimleri hatırlıyor musunuz? Dört mevsimi neredeyse eşit sürelerde yaşardık değil mi? Kışın kar yağardı, bahar mevsiminde doyasıya piknik yapardık. Yazın sıcak olurdu ama bizi hasta etmezdi. Peki ya şimdi nasıl yaşıyoruz? Yaz ortasında dolu yağıyor, kışın hava eskisi kadar soğuk değil, kar pek çok şehirde artık yağmaz oldu, kış bitip bahara gireceğiz derken hava sıcaklığı birden yaz mevsimi değerlerine fırlıyor. ‘Nerede o eski baharlar?’ demeye başladık. Maalesef bunlar son 10-20 yılda etkisini artarak hissettiren küresel ısınma ve beraberinde getirdiği iklim değişikliği nedeniyle oluyor.
İKLİMLER NEDEN DEĞİŞİYOR?
Güneşten dünyamıza gelen ışınlar yeryüzünü ısıtır ve fazla ısı uzaya geri yansır. Böylelikle atmosferin ısı dengesi korunmuş olur. Ancak atmosferde biriken, başta karbondioksit olmak üzere tüm sera gazları güneşten gelen ışınların atmosferde daha fazla tutulmasına ve dolayısıyla da atmosferin yavaş yavaş ısınmasına neden olur. Buna küresel ısınma diyoruz. Karbondioksit gibi gazlara “sera gazı” denmesinin nedeni de atmosferi tıpkı bir sera gibi ısıtmaları.
Peki neden atmosferdeki sera gazları artıyor? 19’uncu yüzyıldaki endüstriyel devrimle başlayan fosil yakıt tüketimi bugün, gelişen ekonomi ve nüfus artışıyla birlikte iyice arttı. Motorlu taşıtlar, termik santraller ve binalarda yakılan fosil yakıtlar atmosferde biriken sera gazlarının artmasına neden oldu. Biriken sera gazları da artık atmosferi ciddi ölçüde ısıtma kapasitesine sahip olacak seviyelere geldi. Atmosfere salınan sera gazları nedeniyle atmosferin ortalama sıcaklığı 19’uncu yüzyıldan bugüne yaklaşık 1oC artmış durumda. Bu artış kulağa az gelebilir. Ancak biz nasıl vücut sıcaklığımız 1oC artığında kendimizi hasta hissediyorsak, yeryüzü de sıcaklığı arttığı zaman zaman hasta oluyor.
İklim Değişikliği yazımızın devamını Ağustos 2019 sayımızda okuyabilirsiniz.
