Online etkinlikler son bir yıldır gerçekten hayat kurtarıcı oldu. Bu trende müzeler de ayak uydurdu ve dijital dünyadaki kapılarını herkese açtı. Pandemi gerçekliğinden biraz uzaklaşmak ve evde geçirdiğimiz saatleri renklendirmek için birkaç önerimizi var.
Yazı : Irmak GENÇ
Ulusal Denizcilik Müzesi – Londra, Birleşik Krallık
www.rmg.co.uk
Online denizcilik müzeleri arasında İngiltere Kraliyet Müzeleri bünyesinde yer alan Ulusal Denizcilik Müzesi’nin önemli bir yeri bulunuyor. Müze, Londra’nın Greenwich bölgesinde bulunuyor. Müze, Romalıların Britanya’ya ilk geldiği noktalardan biri olan ve Kraliyet Gözlemevi ile ana meridyene ev sahipliği yapan Greenwich Thames nehri kenarında yer alıyor. Britanya İmparatorluğu deniz ticaretine yaptığı katkılarla ünlü olan, 1869 yapımı, zamanının en hızlısı Cutty Sark yelkenlisi de bu müzenin bünyesinde.
DENİZCİLİK TARİHİNE ERİŞİM
Koronavirüs pandemisi dolayısıyla ziyaretçilere kapalı olsa da internet üzerinden birçok sergiyi halka sunmaya devam eden Ulusal Deniz Müzesi’nin bütün etkinliklerine ücretsiz olarak erişilebiliyor.
Eğer denizcilik tarihine ilginiz varsa ve pandemi sürecinde tarih bilginizi genişletmeye ayıracak vakit yaratabiliyorsanız Greenwich Kraliyet Müzeleri koleksiyonunun dijitalleştirilmiş arşivine ulaşabilirsiniz. Denizcilik tarihine adanmış en önemli ve en büyük arşiv Ulusal Deniz Müzesi internet sitesinden erişime açık. 2,5 milyona yakın veri barındıran arşivlerin içerisinde bulunan kütüphane 100 bini aşan kitap, 20 bin süreli yayın, 20 bin broşür, 800 tane de nadir bulunan kitap ve 200 güncel yayın barındırıyor: bu engin bilgi seli sizden sadece birkaç tık uzakta.
Başta Büyük Britanya (İngiltere, İskoçya, Galler) adası olmak üzere birçok adayı barındıran Birleşik Krallık, coğrafi konumu ve denizcilik sektöründe yüzyıllardır süregelen liderliğinden dolayı çok sayıda liman şehrine sahip. Dijital arşivin bir kısmı da bu şehirlerin tarihine ayrılmış. Bir başka ilginç kısım da gemi başı süsleri. Birleşik Krallık çapında bulunan 300 farklı gemi başı süsünü kapsayan veri tabanına da müze arşivlerinden ulaşılabiliyor.
FOTOĞRAF SERGİSİ
“Denizdeki Hayatlar” (Exposure:Lives at Sea) adlı fotoğraf koleksiyonu dünyanın her köşesinden alınmış deniz hayatı ve doğanın güzelliklerini ortaya koyan fotoğrafları bir araya getirip denizde yaşamın bin bir türlü çeşidine herkesin ulaşabilmesini sağlıyor. Sergide fotoğraflar aracılığıyla okyanuslardaki ekstrem yaşam koşullarından gündelik hayatın sade keyfine kadar denizde, suyun altında bulunma ve dünyamızın akışıyla bütünleşme hissi yaratmak amaçlanmış. Seyahat etmek, gezi yapmak, hatta denize çıkmak gibi hayatın en büyük keyiflerinden mahrum kaldığımız bu dönemde bu görüntüler neredeyse bir tatile eşdeğer konumda.
Vasa Müzesi – Stockholm, İsveç
1628 yılında Stockholm’de batan Vasa yelkenlisinden oluşan müze, şehrin en popüler turist atraksiyonu olarak bilinmekte. Gemi aynı zamanda “Dünyanın en iyi korunmuş 17’nci Yüzyıl Yelkenlisi” ve İskandinavya’da en çok ziyaret edilen müze unvanlarına da sahip. Dünya etrafındaki çoğu müze gibi Vasa Müzesi de pandemi nedeniyle fiziksel ziyaretçilere kapalı ancak müzenin internet sitesi meraklılara geniş bir yelpazeyi ücretsiz olarak sunuyor.
Vasa Müzesi’nin internet sitesine girdiğinizde karşılaştığınız ilk sergi olan “Yakından Vasa” (Vasa Up Close), size Vasa yelkenlisini bir bilgisayar simülasyonu aracılığıyla görme olanağını sağlıyor, hem de hiç sıra beklemeden. Tekneyi kuşbakışı veya yan profilden inceleyebiliyor ve inşaatının tüm görkemini bilgisayar ekranınızda bulundurabiliyorsunuz.
Eğer sesli anlatımı görsel materyale tercih ediyorsanız Vasa Müzesi tam size göre: 15 ayrı ses kaydı Vasa teknesinin her özelliğini en ince ayrıntısına kadar anlatmakta ve ne yazık ki Türkçe olmasa da İngilizce dahil olmak üzere birçok dil seçeneğiyle erişime açık halde. Bu ses kayıtları teknede bulunan her türlü objeyi anlamları ve kullanım amaçlarını detaylı ve anlaşılır bir üslupla aktarıyor. Okumayı tercih edenler için de sesli anlatımın yazılı hali de bulunmakta.
FİLM ARŞİVİ DE AÇIK
Vasa’ya doyamadıysanız ya da sualtı arkeolojisiyle ilgileniyorsanız internet sitesinin “Filmler” bölümünde teknenin restorasyon ve korunma sürecinden başlayan çok sayıda film İngilizce altyazı ile orijinal dili İsveççe olarak izlenebiliyor. Teknedeki objeler ve güvertesinden kamaralara kadar her tarafı hakkında da detaylı videolar da mevcut.
Aynı zamanda çevreyi korumaya da önem veren müze, İskandinavya’da çevre sertifikası alan ilk müzelerden biri. Koronavirüs gibi başka bir global kriz tarafından gölgelenmiş olsa da iklim krizinin yarattığı zarar her geçen gün büyüyor, bizim ve gelecek nesillerin yaşamını olumsuz bir şekilde etkiliyor. Dünyaca ünlü iklim aktivisti Greta Thunberg’un de memleketi olan İsveç, “dünyanın en sürdürülebilir ülkesi” olarak nitelendiriliyor. Ülke yenilenebilir enerji kullanımı ve düşük karbon emisyonu yaratma konusunda da dünya lideri.
Eski Viking denizcilik kültürünün getirdiği denizcilik anlayışının 17’nci yüzyıl denizciliğiyle buluşmasını yansıtan bu özel gemi kesinlikle ayırdığınız vakte değecek.
Ulusal Deniz Müzesi – Amsterdam, Hollanda
Hollanda denizcilik tarihini (500 yılı aşkın ) bünyesinde barındıran Amsterdam Ulusal Deniz Müzesi, internet sitesinde “her yaşa uygun” ve “çeşitlilik barındıran” bir müze olarak tanımlanıyor. Çoğu Batı Avrupa ülkesi gibi Hollanda da deniz ticaretinin doruklarına ulaştığı ve navigasyon alanında büyük gelişmelere imza atılan 17’nci yüzyılın öncü ülkelerinden.
Müze bünyesindeki 400 bin objenin içerisinde bulunan gemi modelleri, navigasyon aletleri, resimler ve çeşitli değerli objeler sizi yüzlerce yıllık denizcilik tarihi içerisinde büyüleyici bir yolculuğa çıkarıyor. Denizcilik kültürünün sanata olan yansıması ve yediden yetmişe herkesin ilgisini çekecek denizcilik hikayeleri gibi konuların yer aldığı bilgi hazinesine ulaşmak için tek gereken internet bağlantısı.
“Ana galeri: Denizde Cumhuriyet” (Main gallery: Republic at sea) sergiler bölümüne tıkladığınızda karşılaştığınız ilk başlık. Hollandalı denizciler ve tüccarlar Doğu-Batı arasındaki bilgi alışverişi ve teknolojik gelişmelerin yaygınlaşmasına büyük katkıda bulundular ve Baharat ile İpek Yolları aracılığıyla yeni çağın ve insanlığın ilerleyişini hızlandırdılar. Fakat tarihte bu dönem sadece maceracı denizcilerin cesareti ve ticaret alanında olan gelişmelerden ibaret değil. Hollanda’nın 17 ve 18. Yüzyıl ticaretindeki paydasının sömürgecilikten geldiğini de unutmamak lazım. Ana galeride de bu gerçek “ikinci hikâye olarak sömürgecilik, vahşet ve kölelik” başlığı altında buna değinilmiş. Başta ünlü Doğu Hindistan Şirketi olmak üzere Holllandalı tüccarlar, Hindistan, Afrika ve Endonezya gibi bölgelere yaptıkları yolculuklarda köleliğin ve gittikleri topraklardaki doğal kaynakların sömürüsünün yaygınlaşmasına neden oldular. Denizciliğin en önemli dönemlerinden biri olan 17’nci yüzyılın karanlık taraflarından ders çıkarmak; dünyanın geleceği ve 21’inci yüzyılda küreselleşen dünyayı anlamak için de önemli bir süreç ve bu müze de ziyaretçilerini tarihi sorgulamaya ve sömürgeciliğe olan bakış açılarını genişletmeye teşvik ediyor.
UYANMA ÇAĞRISI
Eğer kendinizi fiziksel olarak binanın içerisinde geziyormuş gibi hissetmek isterseniz, Google Street View sayesinde; Ulusal Deniz Müzesi binası, Doğu Hindistan Şirketi ,dönemin önemli ticaret yelkenlilerinden East Indiaman Amsterdam ve navigasyon aletleri gibi müzenin farklı alanları sanal gezintiye açık.
İnternet sayfasında erişime açık olan bir başka sergi Yükselen Gelgit (Rising Tide) ise iklim değişikliği üzerine bir “uyanma çağrısı” olmayı amaçlıyor. Küresel boyutta karbon emisyonlarının çoğu Hollanda’nın da aralarında bulunduğu gelişmiş ülkeler tarafından atmosfere salınıyor ve Yükselen Gelgit sergisi de buzdağlarının aşırı hızlı ve doğanın döngüsüne aykırı olarak erimesi sonucu dünya çapında yükselen deniz seviyelerini Kadir van Lohuizen’ın sanatsal bakışı üzerinden aktarıyor. Yerkürenin farklı noktalarında yükselen su seviyelerini inceleyen ve fotoğraf aracılığıyla hedef kitlesine aktaran Van Lohuizen politikacılardan sıradan vatandaşlara kadar herkeste bir çevre bilinci ve durumun aciliyetinin farkındalığını yaratmak için çabalıyor.
Hem ülkesinin denizcilik geleneğini onurlandıran hem de Avrupa sömürgecilik tarihinin kirli sayfalarından şeffaf bir şekilde bahseden Amsterdam Ulusal Deniz Müzesi, kolayca ve ücretsiz olarak gezilebilen bir cevher.
