Uzun süredir denizcilerin hayatında olan, özellikle dümen ve seyir işleriyle aşırı meşgulken, kötü havalarda ya da gece seyirleri sırasında kullanıcılarına avantajlar sağlayan plotter’ın doğruluğu en önemli konu.
Ticari gemi filoları 20 yılı aşkın süredir matbu haritalardan uzaklaşıyor ve ECDIS adı verilen plotter tabanlı bir sisteme geçiyor. Admiralty’nin kısa süre önce kâğıt haritaların basımına 2030 yılı itibariyle son verme kararı alması bu geçişin özel teknelerde de yaşanacağını gösteriyor. Özel tekneler dünyasında birçok kullanıcı zaten kâğıt haritalar üzerinde seyir yapmaktan Çok Fonksiyonlu Ekranlar (MFD) olarak bilinen GPS plotter’larına geçmiş durumda.
Tüm bunlar plotter’ınızın doğru olup olmadığını güvenle kontrol edebildiğiniz sürece olumlu gelişmeler. Gelgit verileri bu anlamda iyi bir örnek; eskiden günün gelgit ve yükseklik verileri için almanağı tarar, gideceğimiz ikincil liman için farkları hesap ederdik. Günümüzde MFD ekranına birkaç dokunuşla herhangi bir nokta ve zaman için gerçek zamanlı yükseklik ve yön bilgilerine ulaşılabiliyor. Aynısı akıllı telefon tabanlı uygulamalar için de geçerli. Ancak, tüm bu seyir yardımcısı kaynaklarının doğru verileri kullandığını nereden biliyoruz?
Bunun kolay yollarından biri marina rampasına veya mendireğe bakarak cihazınızın söylediğine kıyasla ne kadar su olduğunu kontrol etmek olabilir. Denizde, GPS’in doğruluğunu “doğruluk” bilgi ekranına bakarak kontrol edebilirsiniz. Bu ekran HDOP’a bağlı bir sayı görüntüleyecektir; 1 çok iyi, 1 ve 2 arası iyi, bunun üzerindeki her değer dikkatli olunması gerektiği anlamına geliyor. Bunun kontrol etmenin diğer kolay bir yolu da bilinen bir nokta veya seyir yardımcısı yanından geçerken camdan bakarak ekranın size söylediğinin doğru olup olmadığına bakmaktır. Sahilden biraz daha açıktaysanız görünen bir obje veya burnu MFD’nin mesafe ve kerterizi fonksiyonunu kullanarak kontrol edebilir ve bunu bir hedefe, teknenin pusulası veya telefonunuzdaki pusula uygulamasıyla alacağınız fiziki bir kerterizle kıyaslayabilirsiniz.
Bu size çok basit geliyorsa üç noktalı bir ayarlama (fiks) için üç kerteriz alabilirsiniz. Farklı objelerden size üç kerteriz vermesi için MFD’nizi kullanın, sonra pusula sonuçlarıyla MFD’ninkileri kıyaslayın. Bazı sistemler ekranda doğrular çizmenize izin verir. Bunun özellikle dümen ve seyir işleriyle aşırı meşgul eden kötü havalarda veya gece seyrinde önemli avantajları vardır. Bu doğrular zor bir yaklaşma için neta olma kerterizleri olarak veya dümene bir rota verdikten sonra bir güvenlik hattı çizip bunu asla aşmamak, hatta izleyeceğiniz hat olarak ekrana bir transit çizgisi çizerek kullanılabilir. Bunların belki de en önemli yararı, çift uçlu bir “yere göre rota” oku seçilerek istenen rota üzerinde kalacak şekilde dümen tutulmasıdır.
1. Mfd mi, Almanak mı?
MFD’ler veri kaynağı olarak çok daha hızlıdır. Örneğin, almanak birçok bölgede ana limanların gelgit yüksekliklerini verir, bu nedenle ikincil limanlar için hesaplamaları sizin yapmanız gerekir. MFD ise tüm gelgit verilerine tek dokunuşla ulaşmanızı sağlar.
2. Haritaların tarihlerini kontrol edin
Güncel haritalara sahip olmak çok önemlidir. Bu Raymarine Lighthouse haritaları 20.09.2023 tarihinde üretilmiş ve çok kısa süre önce gelen güncellemeler dışında güvenilir. Plotter’ınız uzun süre önce bağlandıysa ve haritaları güncellenmediyse emniyetiniz tehlikede olabilir.
3. Doğruluğun kontrolü
Plotter’ınızın doğruluğunu kontrol etmenin kolay bir yolu gözle görülebilir bir obje üzerine tıklamak ve kerterizine bakmaktır. Sonra bu kerterizi hedefe kullanarak kontrol edebilirsiniz.
4. Üçlü kerteriz kontrolü
Hâlâ emin değilseniz ve daha yüksek seviyede doğruluk arıyorsanız MFD üzerinde üç kerteriz hattı çizin ve bunları elle kontrol edin, bu üç noktalı bir mevki gibidir. Ancak çok daha hızlı ve hesaplamaya gerek kalmadan yapılabilir.
5. Hatlar oluşturun
Ekran üzerinde kaptanın izleyeceği veya kaçınacağı hatlar oluşturmak çok yararlıdır. Burada sığlıkların önüne geçilmemesi gereken bir hat çizerek olası tehlikeden açık duracak bir rehber oluşturduk.
6. Bir yer işareti koyma
Bunu yaparak çift üçlü oku yer işaretinin kerterizi üzerinde tutup dümen tutacağım bir rota yaratıyoruz. Dönüş sonrası gideceğimiz transit için de bir hat oluşturuyoruz.
Plotter’ınız doğru mu? yazısı Mart 2024’te195 sayılı dergimizde yayınlanmıştır.
