Teknelerin doğanın yıpratıcı etkilerine en açık kaldıkları zamanlar, genelde kaptanlarından uzak kaldıkları kışlama dönemleri olur. Gelin, kışın olumsuz etkilerinden korunma yollarına birlikte göz atalım.
YAZI VE FOTOĞRAFLAR: Fırat Göker (instagram: @captain_goker)
Düşen sıcaklık değerleri, güneşten rol çalmaya başlayan bulutlar ve seyirde selamlaşılan teknelerin sayısının her geçen gün azalması… Bunlar birçok kaptana, teknelerinden ayrı kalacakları kışlama zamanının yaklaştığını hatırlatır. Birçok detay barındıran bu hazırlık dönemi doğru tamamlandığında, teknenizi olumsuzluklardan korur ve yeni sezona daha kolay merhaba demenizi sağlar.
KARADA MI YOKSA DENİZDE Mİ KIŞLAMALI?
Verilmesi gereken kararların başında, kışlamanın denizde mi karada mı olacağı gelir. Bu kararı verirken, kışlama için seçtiğiniz bölgenin iklimi en önemli belirleyici unsur olmalıdır. Karada kışlama; teknelerin kurumasına fırsat verdiği için ozmos riskine karşı koruma sağlar, deniz koşullarının yıpratıcılığından uzaktır. Fakat soğuk bölgelerde, ani sıcaklık değişimlerinin negatif etkilerini ve daha önemlisi don riskini de beraberinde getirir. Önlem alınmazsa donmuş su; vanalara, motora, akülere, kısacası birçok aksama ağır hasar verebilir. Denizde kışlamaysa, ısı değişimleri açısından daha avantajlıdır fakat tekneniz tuzlu suyun ve deniz hareketliliğinin yıpratıcı etkilerine maruz kalır.
Karada ve denizde kışlama için marinalar ve çekek yerleri farklı fiyatlar, anlaşmalar sunarlar. Kışlama için ayrılan bütçe aralığı da karar verme aşamasında belirleyici bir unsurdur. Kasım sayımızda, marinaların ve çekek yerlerinin son durumlarını, çekme-atma ve kara parkı fiyatlarını içeren detaylı bir araştırmayı sizlerle paylaşmıştık.
Kışlama hazırlıklarına başlamadan önce, tamamlanması gereken tüm işlemleri içeren bir “yapılacaklar listesi” hazırlamanız büyük yardımı olacaktır. Listenizi oluştururken öncelikle motor gibi aksamlara ait kullanım kılavuzlarında yer alan “kışlama yönergelerini” okumalı ve mutlaka dikkate almalısınız. Eğer teknenizi ilk defa kışa hazırlayacaksanız, profesyonellerden ve çevrenizdeki deneyimli denizcilerden destek almaktan çekinmeyin. Haydi beraber işe koyulalım.
TEKNE ÜSTÜ HAZIRLIKLAR
Kış boyunca yelkenlerinizi tekne üstünde bırakmayacaksanız, ilk iş olarak rüzgârsız bir günde yelkenlerinizi indirin, yıpranan ve onarım isteyen yerler varsa bunları tespit edin, katlayın ve yıkamaya gönderin. Yelkenlerinizdeki sorunlara erken müdahale ederek daha büyük hasarların önüne geçebilir ve onları daha uzun yıllar kullanabilirsiniz. Yıkanmış ve tamamen kurutulmuş yelkenlerinizi güneş görmeyen, havadar ve nemsiz bir alanda muhafaza edin. Yelkenleriniz kışlama süresince tekne üstünde kalacaksa, sert rüzgâr ve fırtınalarda açılmamaları için önlem alın. Sarma sistemlerinizin bakımını yapın.
Teknenizin dışını, ulaşabildiğiniz en tepe noktadan aşağıya doğru bol ve tazyikli suyla yıkayarak tuzdan ve kirden arındırın. Basınçlı yıkama tercih edecekseniz tik yüzeylerde kullanmaktan kaçının. Zincir ve zincir dolabınızı bol suyla yıkayın, giderlerinin açık olduğunu kontrol edin. Irgatınızı temizleyin ve bakımını yapın. Çapanızın yükünü ırgattan bosa kancanız veya bir halat vasıtasıyla alın.
Halatlarınızın boşlarını alın. Güvertede işlevi olmayan tüm halatlarınızı sökün, tatlı suyla yıkayın (sertleşen halatlarınız için makul miktarda çamaşır yumuşatıcı kullanabilirsiniz). Halatlarınızı kurutun, roda yapın ve güneş görmeyen bir yerde depolayın. Halat yıkama işleriniz için servis botunuzu suyla doldurarak küvet olarak kullanabilirsiniz. Palamarınızın ihtiyaç duyması halinde kullanabilmesi için yedek bir palamar halatını da açıkta bırakabilirsiniz.
Makaralarınızı, vinç ve kilitlerinizi tuzdan ve kirden arındırarak bakımlarını yapın. Varsa vinç ve dümen kılıflarınızı takın. Seyir enstrümanlarınızın koruyucu kapaklarını takın, gevşek ve rüzgârda açılma eğilimi olanlar varsa önlem alın. Plastik kapakları, güneşin etkilerinden silikon sprey sıkarak koruyabilirsiniz.
Serpinti körüğü, bimini ve varsa lazy bag’inizi tatlı suyla yıkayın, tuz ve kirden arındırın. Güçlü temizleme malzemeleri ve basınçlı yıkama aleti kullanmayın, aksi takdirde kullanılan özel kumaşlar su geçirmezliğini kaybedebilir. Tamamen kuruduklarına emin olduktan sonra, fermuarlarına silikon sprey sıkın. Depolama için katlarken, serpinti körüğünün camlarının formunun bozulmamasına özen gösterin.
Kokpit minderlerinizi depolamadan önce kuru olduklarından emin olun, tekne içinde muhafaza edileceklerse dikey şekilde istiflenmeleri aralarında nem oluşumunun önüne geçebilir.
Güverte üzerinde yer alan; su, atık su ve mazot deposu kapaklarına ait o-ringleri kontrol edin. O-ringlerde çatlak oluşumu ve atık madde olmadığından emin olun. Az miktar silikon gresle o-ringleri gresleyin. Yine heç ve açılabilen lumbozların yalıtımlarını sağlayan lastikleri temizledikten sonra silikon gres sürerek su geçirmezliklerinden emin olun.
Tekne üzerinde taşınan can simidi ve benzeri malzemeleri kışın yıpratıcı etkilerinden korumak için temizledikten sonra tekne içinde muhafaza edin. Can salınızın muayene tarihini kontrol edin. İşaret fişekleri, duman işaretleri gibi güvenlik ekipmanlarınızın son kullanma tarihlerini kontrol edin, tarihi geçenleri marinanıza veya yenilerini temin ettiğiniz satıcıya teslim edebilirsiniz. 24 saat güvenlik bulunmayan bir bölgede kışlayacaksanız pontuçlarınıza ve depolarınıza paslanmaz kilitler takabilirsiniz.
TEKNE İÇİ HAZIRLIKLAR
Tekne içinin genel temizliğini yapın. Su depolarınızı, hidrofor sisteminizi ve su ısıtıcısını tamamen boşaltın. Pompaların filtrelerini temizleyin. Tuvalet sistemlerinizi bol miktarda tatlı suyla işletin. Gerek görürseniz temizlik sirkesi bekleterek, bakteri ve kötü kokuları bertaraf edebilirsiniz. Daha sonra pis su tanklarınızı mevzuata uygun olarak boşaltın. Tanklarınızda ileri derece kireçlenme varsa, özel temizlik kimyasalları kullanmanız gerekebilir. Bu maddeleri asla denize deşarj etmeyin. Karada kışlama yapıyorsanız vanalarınızın bakımlarını yapın. Sintine pompanızın çalışmasını, filtresinin ve sintinenin temizliğini kontrol edin.
Buzdolaplarınızı temizleyin, tamamen kuru ve kapakları açık olarak bırakın. İstenmeyen misafirlere davetiye çıkarmamak için teknenizde hiçbir gıda maddesi bırakmayın. Mutfak gazınızı kapatın ve tüp bağlantısını ayırın.
Giysi dolaplarınızın kapaklarını ve kamaraların kapılarını açık bırakın. Gerek gördüğünüz yerlere böcek ilaçları ve güve kovucular bırakabilirsiniz. Tekne içinde bulunan vernikli ahşapları güneşten korumak için tüm perdeleri kapatın.
Güneş enerjisi sisteminiz yoksa, kış boyunca akülerinizin ihtiyaç duyacakları şarj periyodlarını belirleyin. Bakım ihtiyacı olan aküleriniz varsa saf sularını tamamlayın, kutup başlarını kontrol edin, gerekliyse temizleyin ve koruyucu gres sürün. Zarar ve risklerinden dolayı teknenizi mecbur kalmadıkça kara elektriğine bağlı olarak bırakmayın. Sintine pompası dışında gerekli olmayan tüm sigortaları kapatın. Deniz şartları için özel üretilmemiş elektrikli ve elektronik cihazlarınızı teknede bırakmayın. Teknenizin varsa manikaları aracılığıyla makul miktarda hava sirkülasyonuna sahip olduğundan emin olun, genellikle kapılarda yer alan su geçirmez hava girişlerini kapatmayın.
Motor ve jeneratör bakımları
Kışlama hazırlıklarımızda teknemizin kalbi olan motorumuz önemli yer tutuyor. Onu kış için hazırlamanın en kolay yolu yıllık bakımlarımızı kışlama öncesi yapmaktır. Bu sayede kirli yağ ve yağ filtresinin korozyona sebep olmasını önler, taze antifrizle soğutma sistemimizi korozyon ve oksidasyona karşı tüm kış koruyabiliriz.
Motorunuzu en az 15 dakika çalıştırdıktan sonra hem yağ hem de yağ filtresini değiştirin. Soğutma sistemini boşaltıp uygun oranda taze antifriz su karışımıyla doldurun. Tuzlu su soğutma sistemini de antifrizle yıkayarak koruyabilirsiniz. Bujilerinizi sökün ve her bir silindire “fogging oil” sıkın. Denizde kışlayacaksanız impellerinizi sezon başında yenileyebilirsiniz. İmpellerinizin her yıl değiştirilmesi gerektiğini unutmayın.
Dıştan takma motorunuzu tuzdan ve kirden arındırın. Su soğutmalıysa tatlı suyla çalıştırın. İki zamanlıysa içinde yakıt kalmamasını sağlayın. Yağını ve yağ filtresini değiştirin. Varsa tutyalarını değiştirin ve dik olarak muhafaza edin.
Teknenizde jeneratörünüz varsa, motorunuzda olduğu gibi yıllık bakımlarını yaparak kışlamaya hazırlayabilirsiniz.
KLİMA, YAKIT TANKI VE SU YAPICI
Kışlama öncesi yakıt tankınızın tam dolu olmasına dikkat edin. Tam dolu olmayan depolardaki hava boşluğunda yoğunlaşan su, yakıtın altında birikerek istenmeyen mikro organizmaların çoğalacağı yaşam alanlarını oluşturur. Önlem olarak kışlama öncesi, depo hacminiz için önerilen miktarda “dizel bakteri durdurucuyu” yakıt tankınıza ekleyebilirsiniz. Yakıt filtrelerinizi değiştirin, seperatörde su varsa tahliye edin ve yakıt hattınızda kaçak olup olmadığını kontrol edin.
Klima sisteminiz varsa deniz suyu vanalarını, filtresini kontrol edin. Dilerseniz deniz suyu sistemine kışlama öncesi antifrizli su verebilirsiniz. Su yapıcınız varsa membranını korumak için kullanım kılavuzundaki kışlama yönergelerini okuyun ve uygulayın.
SERVİS BOTU
Servis botu ve paddle board gibi şişme taşıyıcılarınızı üretim malzemelerine zararı olmadığına emin olduğunuz temizlik ürünüyle tuz ve kirden arındırın. Kuruttuktan sonra muntazam şekilde katlayın ve varsa çantası içinde saklama yerine kaldırın. Yeriniz varsa, formlarının ve yapışma yerlerinin bozulmaması için şişmiş şekilde, üzerinde bir koruma örtüsüyle saklamayı tercih edebilirsiniz.
ARTIK YENİ SEZONU BEKLEME ZAMANI
Tekneye ait evrakları aldıktan sonra, son kontrolleri yapıp artık tekneden ayrılabilirsiniz. Kışlama boyunca teknenizi periyodik olarak ziyaret ve kontrol etmeniz faydalı olacaktır.
Teknelerde kışlama süresince kaçınılmaya çalışılan durumlar ortak olsa da, tekne sahiplerinin buldukları çözümler farklılık gösterebilir. Bağlama yerlerinde yaptığınız sohbetlerde “ben bunu nasıl düşünemedim?” ya da “hiç öyle şey olur mu?” dediğiniz birçok şey olmuştur.
En doğrusu her kaptanın, kendi teknesi için yapılması gerekenleri tespit etmesi ve yazının başında değindiğimiz gibi kendi listesini oluşturmasıdır. Geçen yıllar içerisinde edinilen deneyimlerle güncelleyeceğiniz listeniz sayesinde, hem gözünüzden hiçbir şey kaçmayacak hem de karmaşık hale gelebilen kışlama hazırlıklarınızı tamamlamanız kolaylaşacaktır.
Yaptığınız hazırlıklar sayesinde, yeni sezonda sizleri hazır şekilde karşılayan teknelerinizle en kısa sürede buluşmanız dileğiyle denizlerden selamlar.
Kışlama yazısı Aralık 2020’de 157. sayımızda yayınlanmıştır.
